Kiezen van de juiste rechtsvorm
Als een startende ondernemer moet u voor uw bedrijf de juiste juridische vorm (rechtsvorm) kiezen Ten eerste wat is een bedrijf precies. Een bedrijf is een onderneming die activiteiten verricht in de handel, het verkeer of de industrie.
De keuze van de rechtsvorm bepaalt of schuldeisers van het bedrijf ook privévermogen van de ondernemer aan kunnen spreken. Daadwerkelijk zijn er twee mogelijkheden: de onderneming krijgt een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid of zonder rechtspersoonlijkheid.
Onderneming zonder rechtspersoonlijkheid
Bij ondernemingen zonder rechtspersoonlijkheid is er geen scheiding tussen het vermogen van de onderneming en het vermogen van de ondernemer. Schuldeisers van de onderneming kunnen ook het privévermogen van de ondernemer aanspreken.
- Eenmanszaak
- Maatschap
- Vennootschap onder firma (v.o.f.)
- Commanditaire vennootschap
De eenmanszaak
Een ondernemer richt een eenmanszaak op door gewoon te beginnen, voor dat je begint heb je natuurlijk wel een omgevingsvergunning nodig. Een eenmanszaak moet worden ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Daarin moet vermeld worden:
- Naam en adres van de ondernemer;
- De handelsnaam van de onderneming en een omschrijving van de activiteiten;
- Vestigingsplaats van de onderneming.
Een eenmanszaak kan personeel aannemen. De term eenmanszaak zegt iets over de rechtsvorm en niet over het aantal personen dat werkzaam is in de onderneming.
Kenmerkend voor een eenmanszaak is:
- Dat één persoon eigenaar is van de onderneming en;
- Dat in een eenmanszaak het vermogen van de ondernemer en dat van de onderneming één geheel vormen.
Schuldeisers van de onderneming kunnen het totale vermogen van de ondernemer aanspreken, ook als de ondernemer in zijn boekhouding zelf wel een onderscheid maakt tussen privévermogen en het vermogen van de zaak.
Het belangrijkste is dat een eenmanszaak behoort tot een persoon. Privévermogen en vermogen van de zaak vormen een geheel. Dus schuldeisers kunnen het totale vermogen aanspreken.
Maatschap
In een maatschap werken twee of meer personen samen, die onder een gemeenschappelijke naam een beroep uitoefenen. Bij een maatschap is het zo dat iedere deelnemer iets inbrengt, zoals geld, goederen of arbeid. Het voordeel dat hieruit wordt gehaald wordt verdeeld onder de eigenaren.
Iedere eigenaar is wel aansprakelijk voor gelijke delen. Dit houdt in dat bij een eventueel faillissement vrijwel nooit een eigenaar moet opdraaien voor de gehele opgebouwde schuld van de onderneming. Een schuldeisen mag ook wel degelijk aanspraak maken op uw privévermogen om zo uw deel van de schuld op te eisen.
Kenmerken van de maatschap zijn:
- De maten werken op voet van gelijkwaardigheid samen;
- Iedere maat brengt ‘iets’ in, zoals arbeid, geld, een gebouw of goederen;
- De samenwerking in de maatschap is gericht op financieel voordeel.
Een maatschap wordt opgericht door het sluiten van een maatschapsovereenkomst. In deze overeenkomst spreken de maten (de eigenaren) af wat ze ieder inbrengen, hoe ze de winst en het verlies zullen delen en welke bevoegdheden ze elkaar geven om namens de maatschap op te treden. De inbreng van iedere maat kan bestaan uit: geld, goederen, kennis, goodwill of arbeid.
U hoeft geen maatschapscontract op te stellen, maar dit is wel aan te raden. Als u de afspraken goed vastlegt, weet u precies waar u aan toe bent. Een contract is ook een bewijsmiddel naar zakenpartners of de Belastingdienst. In een maatschapscontract zet u bijvoorbeeld:
- Wie de maten zijn en wat ze inbrengen, zoals geld en arbeid;
- De winstverdeling: deze is op basis van de inbreng, tenzij u iets anders hierover vastlegt. U mag niet afspreken dat één maat alle winst krijgt;
- Hoe u de bevoegdheden verdeelt. Elke maat kan 'beheersdaden verrichten, deze horen bij de dagelijkse gang van zaken. Andere handelingen, zoals een dure aankoop, moeten de maten gezamenlijk verrichten. In het maatschapscontract kunt u de bevoegdheden anders regelen.
Vennootschap onder firma (v.o.f.)
Een v.o.f. is een bijzondere maatschap namelijk een maatschap waarin de vennoten samen een bedrijf voeren onder een gemeenschappelijke naam. De v.o.f. is een veelgebruikte ondernemingsvorm.
De oprichting van een v.o.f. moet worden vastgelegd in een onderhandse of authentieke akte. Als de vennoten hun afspraken zelf op schrift stellen spreken we van een onderhandse akte. Als ze de oprichting door de notaris vast laten leggen is er sprake van een authentieke akte. Na de oprichting moet de v.o.f. worden ingeschreven in het Handelsregister.
Kenmerkend voor een v.o.f. zijn:
- Is dat de firma een eigen vermogen heeft. Een v.o.f. kent dus altijd één vermogen meer dan het aantal vennoten.
- De v.o.f. is geen rechtspersoon. Dit betekent dat schuldeisers van de zaak zowel het vermogen van de v.o.f. als de privévermogens van de vennoten kunnen aanspreken.
- Het afgescheiden vermogen van de v.o.f. wil alleen zeggen dat de schuldeisers van de zaak op het vermogen van de firma voorrang hebben boven privéschuldeisers van de firmanten.
Iedere firmant is bevoegd namens de firma op te treden, tenzij de firmanten andere afspraken maken. Als een eventuele beperking of uitsluiting van een bepaalde firmant wordt vastgelegd in het Handelsregister, werkt deze beperking ook naar derden, zoals klanten en leveranciers. De vennoten zijn ieder hoofdelijk aansprakelijk voor de vennootschapsschulden. Dus iedere vennoot door een schuldeiser voor de totale schuld kan worden aangesproken.
Commanditaire vennootschap (cv)
Een cv is een vennootschap onder firma waarvan één of meer vennoten uitsluitend dienen als geldschieter. We noemen deze geldschieter de stille vennoot. Zo’n stille vennoot is niet met zijn privévermogen aansprakelijk voor vennootschapsschulden. Hij loopt alleen het risico dat hij het geld kwijtraakt dat hij in het bedrijf heeft gestoken. De actieve of beherende vennoten zijn, net als bij een v.o.f., ieder hoofdelijk (voor het geheel) aansprakelijk voor eventuele vennootschapsschulden.
Onderneming met rechtspersoonlijkheid
Kiest de ondernemer een ondernemingsvorm met rechtspersoonlijkheid dan gaat de onderneming in het juridisch en economisch verkeer een eigen leven leiden. Het bedrijf heeft een eigen vermogen, heeft zelf bezittingen en schulden en kan zelf overeenkomsten sluiten. Gevolg van deze keuze voor een onderneming met rechtspersoonlijkheid is dat het privévermogen van de ondernemer gescheiden is van het vermogen van het bedrijf.
- Besloten vennootschap (bv)
- Naamloze vennootschap (nv)
- Coöperatie
Besloten vennootschap (bv)
Een bv heeft altijd minimaal één bestuurder en één aandeelhouder. Dat kan ook dezelfde persoon zijn. De bestuurders kunnen op naam van de bv handelen en zijn verantwoordelijk voor het beleid van de bv. De aandeelhouders hebben recht op de winst en op het kapitaal dat bij het einde van de bv overblijft. Een bv wordt opgericht bij een notaris. In de akte van oprichting staat wie de eerste aandeelhouders en bestuurders zijn. In diezelfde akte staan ook de statuten van de bv. In de statuten staat welke werkzaamheden de bv mag verrichten en welke rechten en plichten de bestuurders en de aandeelhouders hebben.
Een bv moet zelf zijn schulden betalen en verplichtingen nakomen. Als de bv dat niet meer kan, gaat de bv failliet. Een aandeelhouder is dan niet aansprakelijk voor de schulden van de bv. Ook een bestuurder is niet aansprakelijk voor schulden van de bv.
De winsten en verliezen van de bv vallen onder de vennootschapsbelasting. Deze belasting wordt door de bv betaald. Als de bv winst aan de aandeelhouder uitkeert, moet de bv daarover dividendbelasting inhouden. Het loon dat de bv aan de bestuurder uitkeert, wordt in principe hetzelfde behandeld als het loon van een werknemer. De bv moet loonheffing afdragen en de bestuurder betaalt over het loon inkomstenbelasting.
Naamloze vennootschap (nv)
Net als een bv heeft ook een nv altijd minimaal één bestuurder en één aandeelhouder. De bestuurders kunnen op naam van de nv handelen en zijn verantwoordelijk voor het beleid van de nv. De aandeelhouders hebben recht op de winst en op het kapitaal dat bij het einde van de nv overblijft.
Een nv wordt opgericht bij een notaris. Er geldt een minimumkapitaal van 45.000 euro. Dit bedrag moet bij de oprichting aanwezig zijn. De regels voor aansprakelijkheid en belastingen bij de nv lijken sterk op de regels die gelden voor de bv. De regels voor de nv zijn minder flexibel en strenger dan die voor de bv. Er zijn daardoor veel minder nv’s dan bv’s.
Coöperatie
Een coöperatie is een vereniging van bedrijven. De leden van de coöperatie zijn bedrijven en hebben recht op diensten en winst van de coöperatie en op het kapitaal dat bij het einde van de coöperatie overblijft.
Een coöperatie wordt opgericht bij een notaris. Er zijn minimaal twee oprichters. In de akte van oprichting staan ook de statuten van de coöperatie. In de statuten staan welke werkzaamheden de coöperatie mag verrichten en welke rechten en plichten de bestuurders en de leden hebben.
Dat hangt af van de statuten. In de statuten van de coöperatie staat of en voor welk deel leden aansprakelijk kunnen zijn. De winsten en verliezen van de coöperatie vallen onder de vennootschapsbelasting. De coöperatie moet deze belasting betalen.